- De Amerikaanse megafraudeur Bernie Madoff is woensdag op 82-jarige leeftijd overleden in de gevangenis waar hij een straf van 150 jaar uitzat.
- Madoff leidde jarenlang het grootste piramidespel ooit met beleggingen van mensen die daarbij tientallen miljarden dollars verloren.
- Maar Madoff was ook een pionier op het gebied van elektronische beurshandel.
De Amerikaanse zakenman Bernard Madoff, die woensdag op 82-jarige leeftijd overleed, staat bekend als de bedenker van het meest omvangrijke piramidespel ter wereld.
Hij leidde jarenlang duizenden beleggers om de tuin en verduisterden zo’n 65 miljard dollar. In 2009 werd hij veroordeeld tot 150 jaar gevangenisstraf.
Maar Madoff is meer dan alleen een megafraudeur. Zo wordt hij bijvoorbeeld genoemd als een pionier op het gebied van het elektronische beurshandelsverkeer.
In de jaren 70 besloot Madoff met zijn bedrijf als een van de eerste in te zetten op innovatieve computer-informatietechnologie voor het verspreiden van zijn koersen. Met die technologie werd niet veel later de aandelenbeurs Nasdaq gestart, waar Madoff in 1990, 1991 en 1993 voorzitter van was.
Dit zijn nog zes andere opmerkelijke zaken die je nog niet wist over Amerika's meesteroplichter Bernie Madoff.
1. Hij startte op 22-jarige leeftijd z'n effectenbedrijf met het geld van zijn bijbaantje als strandwacht
Madoff groeide op in een 'simpel' Joods gezin in Queens, New York en ging naar de lokale middelbare Far Rockaway High School, waar hij zijn vrouw, Ruth Alpern, ontmoette.
Hij stond bekend als een echte waterrat die liever in de zee lag dan achter de boeken zat. Hij kreeg daarom een bijbaantje als strandwacht aangeboden door de zwemcoach van de school.
Met het geld dat hij verdiende als strandwacht en met zijn werk als installateur van sprinklerinstallaties voor gazons, dat hij naast zijn studie politicologie aan de Hofstra University uitvoerde, zette hij in 1960, nog voor hij was afgestudeerd, zijn effectenbedrijf op.
Madoff deed nog een vergeefse poging rechten te studeren, maar vond beleggen veel interessanter. Na een jaar liet hij die studie daarom voor gezien en stortte zich vol op Wall Street.
2. Madoff was een pionier op het gebied van elektronisch aandelenhandel
Madoff begon met zijn bedrijf, Bernard L. Madoff Investment Securities, als een 'normale' market maker. Dat is een beurshandelaar die de handel in bepaalde effecten zoals aandelen of opties onderhoudt.
Ondanks zijn directe succes, was het lastig voor zijn eenmanszaak om de concurrentie bij te benen. In de jaren 60 konden alleen de grote, doorgewinterde bedrijven een plekje op de New York Stock Exchange en de kleinere American Stock Exchange bemachtigen.
Dus besloot Madoff, samen met zijn broer, zich te storten op de elektronische aandelenmarkt, die langzaam aan populariteit begon te winnen. Ze waren betrokken bij verschillende platforms voor geautomatiseerde handel, waaronder het platform wat wij nu kennen als de NASDAQ.
Door zijn durf om nieuwe manieren van handelen te omarmen en het succes dat hij hiermee wist te boeken, kon Madoff uitgroeien tot een van de meest succesvolle beleggers op Wall Street in de jaren 80 en 90. Hij wist daardoor ook de reputatie op te bouwen als betrouwbare adviseur om je geld bij onder te brengen.
3. Er gaan geruchten dat hij al met frauderen begon direct na het oprichten van zijn bedrijf
Volgens The New York Times waren er al voor 2008 aanwijzingen dat Madoff zich bezig hield met illegale zaken.
Al in de jaren 60, direct na de oprichting van zijn bedrijf, werden er door zijn schoonvader, Saul Alpern, klanten geworven voor de fondsen die Madoff beheerde. Alpern beloofde zijn klanten, door de samenwerking met zijn schoonzoon, bijzonder hoge opbrengsten, zo'n 13 tot 20 procent per jaar.
Dit trok de aandacht van de Amerikaanse beurswaakhond SEC die in 1992 een onderzoek startte naar een mogelijk piramidespel gerund door het kantoor van Alpern. Toen ze erachter kwamen dat de garantiestelling afkomstig was van Madoff, die op dat moment in de hoogtijdagen van zijn carrière zat, besloot de Amerikaanse waakhond het onderzoek stop te zetten.
In 1999 kwam Madoff opnieuw op de radar van de SEC, nadat de bekende financiële analist Harry Markopolos de hoge en vooral constante rendementen van Madoff niet vertrouwde. Hij overhandigde de SEC in 2005 een 21 pagina's tellend rapport waarin hij aantoonde dat de beloofde rendementen van Madoff onmogelijk op een legale manier te bereiken waren.
De SEC vond in het korte onderzoek dat ze naar de beschuldigen uitvoerden 'geen enkel bewijs van fraude' en Madoff wist opnieuw de dans te ontspringen.
4. Madoff maakte prominente slachtoffers, zoals filmregisseur Steven Spielberg, Nobelprijswinnaar Elie Wiesel en acteur Kevin Bacon
Toen Madoffs klanten in 2008, tijdens de kredietcrisis, hun geld bij hem probeerde weg te halen, begon zijn piramide langzaam in te storten. Hij biechtte op aan zijn zoons, die beiden werkzaam waren in Madoffs bedrijf, dat hij fraude pleegde. Zij deden vervolgens aangifte wat leidde tot zijn arrestatie.
Madoff claimde eerst nog slechts 25 klanten te hebben, maar al snel bleek dat er ruim 37.000 gedupeerden waren. Onder zijn klanten waren veel grote hedgefondsen en banken te vinden, zoals Banco Santander, Royal Bank of Scotland, BNP Paribas en het Nederlandse Fortis.
Madoff maakte ook veel slachtoffers in zijn directe, prominente kring aan vrienden en kennissen. Onder andere regisseur Steven Spielberg, schrijver en Nobelprijswinnaar Elie Wiesel, presentator Larry King en acteurs Kevin Bacon en Kyra Sedgwick verloren miljoenen door de fraude van Madoff.
5. Madoff doneerde twintig jaar lang gul aan de Democratische Partij
Van 1991 tot 2008 doneerden Madoff en zijn vrouw Ruth ruim 250.000 dollar aan de Amerikaanse Democratische Partij.
Het geld ging niet alleen naar de campagnes van specifieke landelijke politici, maar het paar deed ook ieder jaar een donatie van 25.000 voor de Democratic Senatorial Campaign Committee. Dat is een commissie binnen de partij die politici steunt tijdens hun campagnes voor de Amerikaanse Senaat.
Nadat Madoff gearresteerd werd in 2008 heeft het comité 100.000 dollar overgemaakt naar Irving Picard, de advocaat die het geld terugvorderde voor de slachtoffers van Madoff. Ook senator Chuck Schumer stortte ruim 30.000 dollar terug die hij van Madoff had ontvangen voor zijn campagne.
De Democratische senator Christopher Dodd doneerde 1.500 dollar die hij van de Madoffs ontving aan de stichting van schrijver en Madoff-slachtoffer Elie Wiesel.
6. Madoff verloor allebei zijn zoons: Mark pleegde zelfmoord en Andrew overleed aan kanker
Zonen Mark en Andrew waren allebei werkzaam in het bedrijf van hun vader toen hij aan hun opbiechtte dat de vermogensbeheertak van Madoff Investment Securities een leugen was.
Madoff zou van plan zijn geweest zichzelf na de bekentenis aan te geven, maar wilde eerst nog honderden miljoenen dollars aan bonussen verdelen onder zijn personeel, familie en vrienden. Zijn zoons besloten vervolgens aangifte te doen en hebben vanaf dat moment nooit meer contact met hun vader gehad.
Ondanks dat de twee voor het bedrijf werkzaam waren, zeiden ze geen weet te hebben gehad van het piramidespel van hun vader. De zonen waren allebei werkzaam in de legale effectenhandeltak, terwijl hun vader in z'n eentje het vermogensbeheer onder zich had.
Ondanks dat de broers niet strafrechtelijk vervolgd zijn voor de fraude van hun vader, bleken het schandaal en de nasleep ervan verwoestend te zijn. Vooral voor Mark, die twee jaar na de veroordeling van zijn vader, in 2010, zelfmoord pleegde.
Bij Andrew was er al voor de arrestatie, in 2003, kanker geconstateerd, maar hij leek tot 2011 volledig schoon te zijn. In dat jaar werd hij opnieuw gediagnostiseerd. Hij schreef deze terugval toe aan stress door de misdaad van zijn vader. Andrew Madoff overleed in 2014.
7. Madoff was de 'koning van de warme chocomelk' in de gevangenis
Madoff werd in 2009 voor 150 jaar naar de Butner-gevangenis in North Carolina gestuurd. Ondanks dat hij het naar eigen zeggen erg zwaar had daar, bleef hij ook achter de tralies zakenman in hart en nieren.
Madoff kocht in de kantine van de gevangenis de hele voorraad Swiss Miss op, een merk chocolademelkpoeder. De zakjes verkocht hij vervolgens met winst door op de binnenplaats, vertelde journalist Steve Fishman in een interview met MarketWatch. Wie warme chocolademelk wilde, moest langs Madoff.
